Kalça Kırığı

Giriş

Kalça Kırıkları uyluğun üst kısmında, kalça eklemi civarında meydana gelir. Kalça kırığının şekli, uzunluğu meydana gelen travmaya bağlı olarak değişir.

Anatomi

Kalça, topuz ve soketten oluşan bir eklemdir. Soket, büyük pelvis kemiği tarafından oluşturulur, topuz ise femur denilen uyluk kemiği tarafından oluşturulur. Kaygan bir yapıya sahip kıkırdak dokusu ise soket ve topuzun etrafını örter ve düşük sürtünme yüzeyleri oluşturur.

Soketin iç kısmında, topuzun yaslandığı ve amortisör vazifesi gören labrum denilen fibrokartilaj bir yarım ay tarzı yapı vardır.

Sebepler

Kalça kırıkları en sık olarak yaşlılarda kalça üzerine düşmelerde görülür. Osteoporoz, kanser veya stres yaralanmaları gibi bazı hastalıkların eşlik etmesi kalçayı kırılgan hala getirir.

Klinik Bulgular

Kalça kırığı olan hastaların, kalça yan ve kasık bölgelerinde ağrı olur. Kalçayı oynatmak, dizini karnına çekmek veya kalçayı kendi ekseni etrafında sağa veya sola çevirmek çok ağrılıdır.

Genellikle bacak kısalmış ve ayak dışa doğru dönük, hareketsizdir.

Hekim Muayenesi

Kalça kırığında teşhis genellikle röntgen ile konur.

Çok şüpheli durumlarda filmlerde gözükmeyen çatlaklar ise MR ile çok net görüntülenir.

MR çekilemeyen durumlarda Tomografi de çekilebilir.

Kırık Tipleri

Kırık yerine 3 tiptir; tedavi tipinin belirlenmesinde kırığın yeri önemlidir.

Tedavi

Kırığın tipine, yerine, hastanın yaşına, genel durumuna ve hayat beklentilerine göre değişmektedir.

Çok nadir durumlarda, hastanın genel sağlık ve tıbbı durumuna göre anestezi riskli olabilir ve bu durumda ameliyat önerilmeyebilir. Bu durumlarda hastanın konforu, ağrısı, anestezi riskleri ve genel durumu tartışılmalıdır.

Doktorların birçoğu hastaya erken dönemde ameliyat etmenin, onların genel sağlık durumunu daha olumlu yönde etkileyeceğine inanmaktadır. Fakat hasta güvenliğini sağlamak ve genel tıbbi durumu maksimize etmek de çok önemlidir. Bu hastanın ameliyat öncesi kalp ve diğer organlar için, tanısal test ve değerlendirmeler için zaman ayıracağınız anlamına gelir.

1- Cerrahi Dışı Tedavi

Sabit, impakte yani iç içe geçerek oturmuş kırıklarda ameliyatsız takip edilebilir. İyileşme döneminde hastanın basması ve yürümesi yasak olup yatak istirahatı önerilir. Bu tür hastalarda kırıkta kayma riski bazen olabilir ve yakın röntgen takipleri gerekir.

Uzun süreli yatak istirahatinde oluşabilecek yatak yaraları, kan pıhtısı oluşumu, enfeksiyon risklerine karşı önlem almak gerekir.

2- Cerrahi Tedavi

Femur boyun kırıklarında hastanın yaşına, genel durumuna ve kemik kalitesine bağlı olarak protez veya kemiği kaynatmak için platin düşünülebilir. Çeşitli nedenlere göre çok farklı yaklaşımlar vardır.

• Genç aktif hastalarda kırık hattını kaynatmak için çivileme (sağdaki röntgen) veya vidalama(soldaki) planlanabilir. Fakat bu kırıklarda femur topuzunda avasküler nekroz riski yüksektir.

• Yaşlı, beklenen ömür kısa veya kaynama ihtimali düşük olanlarda hemen mobilize etmek için total veya parsiyel protez planlanır.

Troktanterik ve Subtrokhanterik kırıklarda ise kaynatma amacı ile kompresyon kalça çivileme en sık kullanılan ameliyat yöntemidir.

Ameliyat Sonrası

Rehabilitasyon

Hastalar evlerine veya rehabilitasyon merkezine taburcu olduktan sonra, eskisi gibi yürümek için bir müddet yardıma ihtiyaç duyarlar. Hastalar ameliyat sonrası yataktan kalkmak için fizyoterapist desteği veya tavsiyesi ile teşvik edilmelidirler. Yapılan ameliyata bağlı olarak ve cerrahın izin verdiği miktarca ayağa yük verilir veya verilmez.

En az üç ay süre ile hasta egzersiz yapmalıdır. Yürüyebilmek ve eski haline dönmek için bu çok önemlidir.

Medikal Tedavi

Ameliyat sonrası kan transfüzyonu gerekebilir. Bir müddet antibiyotik kullanılır. Kan pıhtılaşmasına karşı kan sulandırıcılar kullanılır ve antiembolik çorap giydirilir.

Op.Dr.Tahir Mutlu Duymuş

Ortopedi ve Travmaoloji Uzmanı