Diz Kapağı Kireçlenmesi

Patellofemoral kireçlenmede, diz kapağı etkilenir. Ön diz ağrısına neden olur ve merdiven çıkma ağrılı hale gelir. Diz kapağına tıp dilinde Patella denir.

Anatomi

Patella (diz kapağı), küçük bir yassı şeklinde kemik olup, dizin ön tarafında bir oluk üzerinde yer alır. Patella, uyluk ile kaval kemiğine tendon denilen kirişler aracılığıyla tutunur. Oturur pozisyondayken, baldırlarımızı dizimiz aracılığıyla düz olarak kaldırmamızı sağlar. Bu hareket sırasında patella uyluk kemiğine ait femoral olukta aşağı ve yukarı giderek yer değiştirir.

 Diz kapağı ve oluk arasındaki hareketin kolay olması için her ikisine ait yüzeyler kıkırdak ile kaplıdır.

Tanımlama

Patellofemoral eklemdeki kıkırdaklar zamanla aşınarak, kıkırdağın soyulmasıyla eklemin deforme olmasına, patellofemoral artroz ve ya diz kapağı kireçlenmesi denir. Kıkırdak ortadan kalkınca, kemik açığa çıkarak sürtünme bozulur ve hareket ağrılı hale gelir.

•  Patella Kırıkları; Kırık sonrası oluşan eklem düzenlikleri ve ya kıkırdak hasarları, sürtünme yüzeylerinde basamaklanma oluşturarak kireçlenmeye sebep olabilir.
• Displazi; Patellanın, femoral oluğa tam oturmaması veya karşılıklı uyumsuzluğu, aşırı sürtünmeye ve eklemde dengesiz basınç oluşumuna yol açarak, aşınma ve kireçlenmeye yol açabilir.

Klinik Bulgular

Patellofemoral artrozda ana şikâyet ağrıdır. Dizinizi her hareket ettirişinizde diz önünde yayılan bir ağrı ve hassasiyet meydana gelecektir. Özellikler ağrılarınız;

• Merdiven kullanma,
• Çömelme,
• Namaza otururken ve kalkarken,
• Alaturka tuvalet kullanırken,
• Ve ilerleyen durumlarda sandalyeden kalkarken ve düz yürüyüşlerde de artacaktır.

Hastalık çok ilerlerse dizinizden, yanınızdaki insanlarında duyacağı sürtünme ve takılma sesleri alınabilir.

Tedavi

1- Cerrahi Olmayan Tedavi

Genel olarak diz kireçlenmesi gibi tedavi edilir. Tedavinin amacı ağrıyı azaltmak, diz fonksiyonlarını azaltmaktır. Hasta memnuniyeti temel esastır.
Kireçlemenin erken evrelerinde cerrahi olmayan yöntemler kullanılır;
Egzersiz, destekleyici cihazlar, yaşam tarzı değişiklikleri ve diğerleri diye, dört ana başlıktan oluşur cerrahi dışı tedavi yöntemleri;
Hayat tarzını değiştirme; Durumu kötüleştiren merdiven çıkma, bisiklete binme dizi bükerek yapılan işleri kısıtlamak gerekir. Hepsi olmasa da çoğu hasta kilolu olup kilo vermeleri sağlanmalıdır. Kilo vererek dize binen yükü ve stresi azaltılmalıdır. Kilo vermeye önce diyet programı ile başlanmalıdır.
Egzersiz; Diz çevresi bağ ve kas gücünü artırmak hedeflenir. Çömelme, merdiven kullanma faaliyetleri azaltılır.
Destekleyici cihazlar; Dizlikler geçici rahatlama sağlayabilir.
Diğer Metotlar; Sıcak- Soğuk uygulamaları, elastik bandaj, diz içi kıkırdak iğneleri geçici rahatlamalar sağlayabilir.

İlaç Tedavileri

Birçok ilaç tedavisi çeşidi vardır fakat her hastada aynı yanıt alınamamaktadır. Sizin durumunuza göre doktorunuz bir tercih yapacaktır.

• Anti inflamatuar ilaçlar; Bu tür ağrı kesiciler genellikle ilk tercihtir. Şişlik ve ağrıyı azaltması beklenir. Fakat bu ilaçları hayat boyu kullanmak bazı yan etkilere yol açabilir.
• Glukozaminler ve Kondrotin Sülfatlar; Bu tür ağızdan takviye tabletler, ağrıları azaltabilir. Erken dönme kireçlenmelerde faydalı olabilirler. Bu ilaçlar takviye gıdalar olarak geçmekte olup bazı hastalıklarda hekim önerisiyle kullanılabilir. Bu maddeler mobiliteyi artırır ağrıyı ise azaltmaktadır. Bu katkı maddelerinden etki almak için en az 2-3 ay devamlı kullanmak gerekir.
• Kortikosteroidler; Güçlü anti inflamatuar ilaçlardır ve diz içine enjekte edilirler. Bunlar orta ve şiddetli ağrılarda verilir. Şişlik varsa çok faydalı olabilirler. Bu ilaçlar kısıtlı sayıda uygulanmalıdır. Bazı riskleri de beraberinde barındırır; Enfeksiyon ve kıkırdak hasarı artışı
• Viskosüplementasyon-Diz İçi Kıkırdak İğneleri- ; suni kıkırdak sıvıları dize enjekte edilebilir bir nevi diz ekleminde kayganlığı artırarak sürtünme ve aşınmayı azaltarak, ağrıda azalma, hareketlerde artış olabilir.

2- Cerrahi Tedavi

Cerrahi olmaya yöntemler ile tedavi başarısızsa ameliyat önerilebilir. Çeşitli cerrahi türleri mevcuttur.

• Kondroplasti; Artroskopik olarak eklem yüzeyleri temizlenir ve düzgünleştirilir.
• Diz Kapağı Dizilimini Düzeltme; Patellanın her iki yanındaki bağlara müdahale ederek patellanın oluğa yerleşimi sağlanır.
• Kıkırdak greftleri; Genç ve küçük kıkırdak defekti olanlarda, kıkırdak nakli düşünülebilir.
• Tibial Tuberositas Transferi; Burada amaç diz kapağının yerini değiştirerek, oluktaki sürtünme ve aşınmayı azaltmaktır. Pateller baskıyı azaltarak, olukta daha düzgün hareketi sağlanabilir.

• Patellofemoral Eklem Protezi; Burada yukarıdaki tedavilerden fayda görmeyen veya göreceğini düşünmediğimiz hastalar için ayrı bir tedavi planıdır. Kıkırdaklar alınarak patella -femoral oluğa kısmı ya da parsiyel diyeceğimiz bir eklem protezi uygulanır. Protez metal ve polietilen plastikten oluşmaktadır. Eğer dizin diğer eklem kompenetlerinde de kireçlenme varsa, total diz protezi ameliyatı yapılır.

                                                                                                                                                      Doç.Dr.Tahir Mutlu DUYMUŞ  

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı

Key Words : Diz Kapağı kireçlenmesi, Futbol, Diz kapağına ne iyi gelir? Ameliyat Şart mı?Diz kapağı kireçlenme belirtileri nelerdir?